Net İşletme Sermayesi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Net işletme sermayesi, bir şirketin dönen varlıkları ile kısa vadeli borçlar arasındaki farktır. Net işletme sermayesi değeri hem finansal planlamanız için hem de banka veya finans kurumlarına kredi başvurularında büyük önem taşır. Çünkü net işletme sermayesi bize şirketin kısa vadeli borçlarını, dönen varlıkları ile karşılayıp karşılamadığını gösterir. Bu göstergenin de pozitif yönlü olması çok önemlidir. Eğer dönen varlıklarınız kısa vadeli borçlarınızı karşılamıyor veya başa baş noktasında karşılıyorsa ilave borç yüküne girmek firmanın nakit akışı için büyük risk olacaktır.

Net işletme sermayesi firmanın borç ödeme gücünü göstermiş olsa da tek yönlü bir analiz eksik sonuçlar doğuracaktır. Bu nedenle şirketin borç ödeme yükünü daha net tespit edebilmek için cari oranla birlikte incelenmesinde fayda vardır.

Net işletme sermayesi hesaplanırken dönen varlıklarınızda yer alan bilanço kalemleri ile kısa vadeli borçlarınızda yer alan bilanço kalemlerinin doğru kayıtlanması gerekmektedir. Doğru kayıtlanmayan her işlem net işletme sermayenizi doğru çıkarmayarak sizi yanlış verilerle şirketinizi analiz etmenize götürebilir. Örneğin;

1. Banka kredileriniz de kısa(300 Kısa Vadeli Banka Kredileri) – uzun (400 Uzun vade banka kredileri) vade ayrımı yapılmadan kayıt altına alınmışsa uzun vadedeki banka borcunuzu kısa vadede takip ediyorsanız, bu sizin yanlış kayıtlamadan dolayı net işletme sermayenizi olumsuz etkileyecektir. Banka kredilerinizi memzuç kayıtları ile birebir uyumlu olmalıdır.
2. Ortaklara borçlar hesabında yer alan bir bakiyeniz varsa, Bu bakiye gerçekten ortağa 1 yıl içerisinde ödenecek bir bakiye midir? Yoksa ortağın fon desteği olup sermayeye mi aktarılacaktır ? Eğer sermayeye aktarılacaksa neden uzun vadeli ortaklara borçlar kaleminde takip edilmiyor? Kısa vadeli ortaklara borç kalemi eğer 1 yıl içerisinde ortağa geri ödenmeyecekse net işletme sermayenizi olumsuz etkilemektedir.
3. Bilanço incelemenizde net işletme sermayeniz pozitif ancak yüksek bir kasa bakiyeniz mevcut ise ve bu değer gerçek değeri yansıtmıyorsa banka tarafından yapılan kredi değerlendirmesinde mutlaka yüksek kasa bakiyeleri öz kaynaktan düşürülür. Bu durumda pozitif gibi görünen net işletme sermayeniz bir anda negatif yönlü olabilir.
4. Alıcılar kaleminizde yıllar itibariyle donuk bir alacağınız varsa, net işletme sermayesi hesaplanırken bu donuk alacak hesaba katılmamalıdır.
5. Stok bakiyesi güncelliği çok önemlidir. Özellikle bankalar kredi değerlendirmelerinde stokların doğruluğunu fazlasıyla irdelerler. Çünkü gerçek olmayan veya yanlış kayıtlanan her stok kaydı, kağıt üzerinde net işletme sermayenizi olumlu gibi gösterse de şişirilmiş stok bakiyeleri mutlaka tespit edilir ve özellikle kredi değerlendirmelerinde ciddi güvensizlik yaratır.
6. Ortaklardan alacaklar bakiyeniz mevcutsa ve bu bakiye varken net işletme sermayeniz başa başsa bunu kesinlikle negatif olarak düşünmelisiniz. Çünkü ortaklardan alacaklar bakiyesi özellikle bankaların en sevmediği bilanço kalemidir.
7. Diğer adı altında (Diğer ticari alacaklar, diğer alacaklar, diğer dönen varlıklar, diğer mali borçlar, diğer borçlar vs.) yüksek bakiyeli bir bilanço kaleminiz bulunuyorsa mutlaka makul bir açıklaması olmalıdır. Çünkü özellikle kredi değerlendirmelerinde bu bakiyeler arındırılabilir. Bu arındırma işleminin ardından da net işletme sermayeniz olumsuz yönde etkilenebilir.

Net işletme sermayesini azaltan nedenler nelerdir?

1. Stokların piyasa değerinin düşmesi veya mamül satış fiyatının düşmesi
2. Kar dağıtım politikasının hatalı olması
3. Şirketin zarar etmesi
4. Dönen varlık fonlarının, duran varlıkların finansmanında kullanılması
5. Sabit aktif yatırımlarda bulunulmaması
6. Uzun vadeli borcun ödenmemesi
7. Finans kaynağı temin edememesi

Net işletme sermayesi sürekli pozitif seyrediyorsa bunun anlamı nedir?

1. Şirket, kısa vadeli borçlarını kolaylıkla ödeyebilir.
2. Şirket, yatırım kararı alabilir.
3. Üretim yapan bir firmaysanız kapasite artışına gidilebilir.
4. Banka kredi süreçlerinde sorun yaşamaz.
5. Vadeli satışlarını arttırabilir.

Net işletme sermayesi sürekli negatif seyrediyorsa bunun anlamı nedir?

1. Şirket, kısa vadeli borçlarını ödemekte zorlanır.
2. Finansman yaratmada sorun yaşar, dış kaynak kullanımı zorlaşır.
3. Kısa vadeli borçlarını, uzun vadeye yapılandırması gerekebilir.
4. Peşin satış oranını arttırması gerekir. Buda sektörü itibariyle genelde vadeli satılıyorsa peşinde ısrarcı olunursa müşteri kaybına yol açabilir.
5. Şirket küçülmeye gidebilir.

Net işletme sermayesini analiz ederken hangi soruları sormalısınız?

1. Satışlar artarken, net işletme sermayeniz artıyor mu?
2. Muhasebe kayıtları doğru yapılmış mı?
3. Kısa vadeli banka borçlarını uzun vadeye yaymanız durumunda net işletme sermayeniz düzeliyor mu?
4. İşletme sermayesi yetersizse bu artışın nasıl sağlanması planlanıyor ve bu artışı sağlayacak kaynağın finans yükü ne kadardır?
5. Şirketin kar dağıtım politikası, net işletme sermayesinin arttırılmasına engel mi oluyor?
6. Taahhüt edilmiş ancak henüz ödenmemiş sermaye varsa, bu ne zaman ödenecek?
7. Alıcılar hesabında donuk alacak var mı ?
8. Stok değerleri gerçek mi?

Özetle, net işletme sermayesi özellikle dış kaynak (kredi) kullanımı yoğun olan şirketlerde son derece önemsenmesi gereken bir analizdir. Net işletme sermayesi analizi, olası kötü senaryolarda şirketinizin dönen varlıkları, kısa vadeli borçlarını karşılıyor mu? Karşılamıyor mu? Cevabını size verir.